Việt Nam là một quốc gia nhiệt đới, nơi có sự đa dạng sinh học vô cùng phong phú. Trong số đó, loài kiến là một trong những sinh vật phổ biến và có vai trò rất quan trọng trong hệ sinh thái. Các loài kiến không chỉ có mặt ở hầu hết các vùng đất từ đô thị đến nông thôn mà còn đóng góp vào nhiều hoạt động sinh thái như phân hủy, phân tán hạt giống và giúp kiểm soát côn trùng gây hại. Dưới đây là top 7 loài kiến thường gặp tại Việt Nam mà bạn có thể dễ dàng nhận thấy trong cuộc sống hàng ngày.
1. Kiến đen (Formica rufa)
Kiến đen là một trong những loài kiến phổ biến và dễ nhận thấy ở Việt Nam. Chúng thường làm tổ trong các khu vực đất ẩm ướt, dưới các tảng đá lớn hoặc trong các hốc cây. Kiến đen thường di chuyển thành từng đàn lớn và có tính tổ chức cao, mỗi đàn thường có một "nữ hoàng" duy nhất. Chúng có nhiệm vụ tìm kiếm thức ăn và bảo vệ tổ khỏi các loài săn mồi khác. Kiến đen có ích trong việc giúp phân hủy các chất hữu cơ và kiểm soát các loài côn trùng gây hại.
2. Kiến lửa (Solenopsis invicta)
Kiến lửa nổi bật với màu đỏ đặc trưng và tính cách cực kỳ hung hăng. Loài kiến này được biết đến với khả năng tấn công khi cảm thấy bị xâm phạm, đặc biệt là khi tổ của chúng bị đe dọa. Kiến lửa có thể gây đau đớn và dị ứng nghiêm trọng đối với con người khi bị đốt. Tuy nhiên, chúng cũng là một phần quan trọng trong việc kiểm soát các loài côn trùng khác và góp phần duy trì cân bằng sinh thái.
3. Kiến vàng (Oecophylla smaragdina)
Kiến vàng hay còn gọi là "kiến xây tổ trên cây" là loài kiến thường gặp ở các khu vực rừng nhiệt đới và các vườn cây ăn trái. Loài kiến này rất đặc biệt vì chúng xây tổ trên các ngọn cây bằng cách kết hợp các lá cây với nhau bằng tuyến mật. Chúng được biết đến với tính tổ chức cao và có khả năng bảo vệ cây trồng khỏi các loài sâu bọ. Kiến vàng không chỉ giúp bảo vệ cây trồng mà còn là một phần của chuỗi thức ăn tự nhiên.
4. Kiến Carpenter (Camponotus)
Kiến Carpenter có tên gọi như vậy vì chúng có thể tạo ra những lỗ hổng trong các vật liệu gỗ để làm tổ. Loài kiến này rất phổ biến trong các khu vực có nhiều cây gỗ hoặc tại những ngôi nhà có cấu trúc gỗ. Mặc dù chúng không gây hại trực tiếp đến con người, nhưng sự hiện diện của chúng trong các công trình gỗ có thể dẫn đến những tổn thất tài chính do phá hoại cấu trúc. Tuy nhiên, chúng cũng đóng vai trò quan trọng trong việc phân hủy các chất hữu cơ.
5. Kiến Antlions (Myrmeleontidae)
Kiến Antlions là một loài kiến đặc biệt sống trong môi trường cát, thường được tìm thấy ở các vùng đất cát hoặc bãi biển. Mặc dù tên gọi có vẻ liên quan đến loài kiến, nhưng thực chất, chúng là côn trùng thuộc họ Myrmeleontidae. Kiến Antlions không tấn công con người, nhưng chúng lại là những thợ săn tài ba trong việc bắt mồi. Chúng đào những chiếc hố hình nón trong cát để lừa mồi rơi vào.
6. Kiến đuôi lửa (Myrmica rubra)
Kiến đuôi lửa là một loài kiến có màu đỏ cam, nổi bật với khả năng di chuyển rất nhanh và tấn công con mồi hoặc các đối tượng xâm nhập vào tổ của chúng. Mặc dù không phổ biến như kiến lửa, nhưng kiến đuôi lửa cũng có thể tạo ra những vết đốt đau nhức và gây ra các phản ứng dị ứng nhẹ đối với con người. Chúng thường xuất hiện ở các khu vực đất ẩm và có hệ thống sinh thái phong phú.
7. Kiến đen lớn (Camponotus giganteus)
Kiến đen lớn là một trong những loài kiến có kích thước lớn nhất tại Việt Nam, với cơ thể có thể dài tới 2-3 cm. Chúng thường sống trong các khu rừng nhiệt đới và là loài kiến có tính cộng đồng rất cao. Kiến đen lớn không gây hại cho con người mà thay vào đó đóng vai trò quan trọng trong việc phân hủy các vật liệu hữu cơ và duy trì sự cân bằng trong hệ sinh thái rừng.
Các loài kiến trên không chỉ đa dạng mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sự cân bằng sinh thái. Chúng giúp kiểm soát côn trùng gây hại, phân hủy các chất hữu cơ và bảo vệ cây trồng. Mặc dù một số loài kiến có thể gây phiền toái hoặc làm tổn thương nếu chúng cảm thấy bị đe dọa, nhưng hầu hết chúng đều mang lại những lợi ích rất lớn cho hệ sinh thái tự nhiên.
